جوشکاری یکی از مهمترین روشهای اتصال قطعات فلزی به یکدیگر است. در واقع، جوشکاری باعث می‌شود که دو یا چند قطعه فلزی به صورت یکپارچه درآیند. روشهای مختلفی برای جوشکاری وجود دارد که هر کدام برای کاربرد خاصی مناسب هستند.
به طور کلی، روشهای جوشکاری را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
جوشکاری ذوبی: در این روش، با استفاده از حرارت، فلزات در محل اتصال ذوب شده و پس از سرد شدن، به یکدیگر متصل می‌شوند.
جوشکاری غیر ذوبی: در این روش، فلزات بدون ذوب شدن، به هم متصل می‌شوند. این کار معمولاً با اعمال فشار یا استفاده از گرما و فشار همزمان انجام می‌شود.
جوشکاری قوسی: این روش پرکاربردترین نوع جوشکاری است و با استفاده از قوس الکتریکی بین الکترود و قطعه کار انجام می‌شود. انواع مختلف جوشکاری قوسی عبارتند از:
جوشکاری قوسی با الکترود دستی (SMAW): این روش ساده‌ترین و ارزان‌ترین نوع جوشکاری قوسی است.
جوشکاری قوسی با گاز محافظ (MIG/MAG): در این روش، از یک گاز محافظ برای جلوگیری از اکسید شدن فلز مذاب استفاده می‌شود.
جوشکاری قوسی با الکترود تنگستن (TIG): در این روش، از یک الکترود تنگستنی غیر مصرف‌شونده استفاده می‌شود.
جوشکاری زیر پودری: در این روش، قوس الکتریکی زیر یک لایه پودر محافظ ایجاد می‌شود.
جوشکاری اکسی استیلن: در این روش، با استفاده از شعله اکسی استیلن، فلزات در محل اتصال ذوب می‌شوند.
جوشکاری لیزری: در این روش، از لیزر برای ذوب کردن فلزات استفاده می‌شود.
جوشکاری الکترونی: در این روش، از پرتو الکترونی برای ذوب کردن فلزات استفاده می‌شود.
جوشکاری اصطکاکی: در این روش، با ایجاد اصطکاک بین دو قطعه، فلزات نرم شده و به هم متصل می‌شوند.
جوشکاری انفجاری: در این روش، با استفاده از انفجار، دو قطعه به هم فشرده شده و به یکدیگر متصل می‌شوند.
جوشکاری اولتراسونیک: در این روش، با استفاده از امواج فراصوت، دو قطعه به هم متصل می‌شوند.
انتخاب روش جوشکاری مناسب
انتخاب روش جوشکاری مناسب به عوامل مختلفی مانند نوع فلز، ضخامت قطعات، دقت مورد نیاز، شرایط محیطی و هزینه بستگی دارد.
نکته مهم: جوشکاری یک کار تخصصی است و انجام آن نیاز به مهارت و تجهیزات مناسب دارد. اگر قصد دارید جوشکاری انجام دهید، حتماً از افراد متخصص کمک بگیرید.
همانطور که قبلاً توضیح دادیم، جوشکاری راهی عالی برای اتصال قطعات فلزی به یکدیگر است. اما حالا بیا بیشتر در مورد هر کدوم از این روش‌ها صحبت کنیم تا بهتر بتونی انتخاب کنی که کدوم روش برای کار تو مناسب‌تره.
تخیل کن که دو تکه پلاستیک رو با هم آب می‌کنی و بعد از سرد شدن، به هم چسبیده می‌شن. جوشکاری ذوبی هم همینطوره! فقط به جای پلاستیک، از فلز استفاده می‌کنیم. با حرارت دادن، فلز رو آب می‌کنیم و بعد از سرد شدن، دو تکه فلز به هم جوش می‌خورن.
جوشکاری قوسی: این روش خیلی پرطرفداره. با استفاده از جریان برق، یه قوس الکتریکی ایجاد می‌کنیم که خیلی گرمه و فلز رو آب می‌کنه. انواع مختلفی داره:
SMAW: ساده‌ترین نوعشه. یه الکترود رو می‌گیری دستت و با قوس الکتریکی، فلز رو آب می‌کنی.
MIG/MAG: از یه سیم جوش و یه گاز محافظ استفاده می‌کنیم تا کیفیت جوش بهتر بشه.
TIG: از یه الکترود تنگستنی استفاده می‌کنیم که نسوزه. برای کارهای دقیق‌تر و فلزات خاص خوبه.
زیر پودری: قوس الکتریکی زیر یه لایه پودر محافظ ایجاد میشه. برای جوشکاری قطعات ضخیم به کار میره.
جوشکاری اکسی استیلن: با استفاده از شعله‌ای که از ترکیب اکسیژن و استیلن ایجاد میشه، فلز رو آب می‌کنیم.
جوشکاری لیزری و الکترونی: از انرژی لیزر یا الکترون برای ایجاد حرارت خیلی زیاد و ذوب کردن فلز استفاده می‌کنیم. این روش‌ها برای کارهای خیلی دقیق و ظریف به کار می‌رن.
در این روش، فلز رو آب نمی‌کنیم. به جای اون، با فشار یا حرارت، اتم‌های فلز رو به هم نزدیک می‌کنیم تا به هم بچسبن.
جوشکاری اصطکاکی: دو قطعه فلز رو به هم می‌مالیم تا داغ بشن و بعد با فشار به هم می‌چسبونیم.
جوشکاری انفجاری: با استفاده از انفجار، دو قطعه رو به هم می‌کوبیم.
جوشکاری اولتراسونیک: با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا، دو قطعه رو به لرزش درمی‌آریم و به هم می‌چسبونیم.
کدوم روش رو انتخاب کنیم؟
انتخاب روش جوشکاری به عوامل مختلفی بستگی داره، مثل:
نوع فلز: هر فلزی خواص خاص خودش رو داره و برای جوشکاری اون به روش خاصی نیاز داریم.
ضخامت قطعات: برای قطعات نازک یا ضخیم، روشهای مختلفی مناسب‌تره.
دقت مورد نیاز: برای کارهای دقیق و ظریف، روش‌هایی مثل لیزر یا TIG بهترن.
شرایط محیطی: بعضی روش‌ها برای محیط‌های خاص مناسب‌ترن.
هزینه: هر روش هزینه‌های خاص خودش رو داره.
مهمترین نکته اینه که جوشکاری کار تخصصی هست و باید با دقت و ایمنی انجام بشه. پس حتما از بزرگترها کمک بگیر و از تجهیزات ایمنی استفاده کن.
جوشکاری، یه کار خیلی باحاله که باهاش می‌تونیم تکه‌های فلز رو به هم بچسبونیم و چیزای جدید بسازیم. مثلاً فکر کن می‌خوای یه ماشین اسباب‌بازی بسازی. برای اینکه بدنه ماشین به هم وصل بشه، از جوشکاری استفاده می‌کنیم.
جوشکاری خیلی شبیه به ساختن یه قلعه با آجرهای لگو هست. وقتی آجرهای لگو رو روی هم می‌ذاری، اون‌ها به هم قفل می‌شن و یه قلعه محکم می‌سازن. در جوشکاری هم، اتم‌های فلز به هم قفل می‌شن و یه اتصال محکم ایجاد می‌کنن.
چرا جوشکاری مهمه؟
جوشکاری توی خیلی از کارها بهمون کمک می‌کنه. مثلاً:
ساختن ماشین: از جوشکاری برای اتصال قطعات مختلف ماشین استفاده میشه.
ساختن ساختمان: برای ساختن اسکلت فلزی ساختمان‌ها، از جوشکاری استفاده میشه.
ساختن پل: جوشکاری به ما کمک می‌کنه تا پل‌های محکم و با دوام بسازیم.
ساختن وسایل خونه: خیلی از وسایل خونه مثل یخچال، ماشین لباسشویی و گاز، با استفاده از جوشکاری ساخته می‌شن.
جوشکاری روشهای مختلفی داره. بعضی وقت‌ها با حرارت خیلی زیاد فلز رو آب می‌کنیم و بعد از اینکه سرد شد، دو تکه فلز به هم چسبیده می‌شن. بعضی وقت‌ها هم با فشار خیلی زیاد، دو تکه فلز رو به هم می‌چسبونیم.
یه مثال جالب: تصور کن دو تکه پلاستیک رو با حرارت آب می‌کنی و بعد از سرد شدن، به هم می‌چسبن. جوشکاری هم همینطوره، فقط به جای پلاستیک، از فلز استفاده می‌کنیم